Efsane Entegre 555 Dosyası Bölüm 1: 555’i Tanıyalım

Tüm zamanların en ünlü ve en sevilen entegresi tartışmasız bir şekilde 555 kodlu zamanlayıcı çipi olmalı. 1971’de icat edilen bu entegre devre kolay kullanımı ve istikrarlı yapısı sayesinde popülerleşti ve mihenk taşı haline geldi.

Çok yönlü yapısı 555’in gecikme zamanlayıcı, pulse (atım) jeneratörü veya osilatör uygulamalarında kullanılabilmesine imkan veriyor. Bugünlerde hobi amaçlı frekans üretimi için sıklıkla kullanıldığını görüyoruz.

555 zamanlayıcı çipinin blok diyagramı

555 ne kadar sık mı kullanılıyor? 2017’deki bir çalışmaya göre her yıl 1 milyardan fazla 555 çipi üretiliyor! Yani muhtemelen en popüler entegre devre 555’tir.

555 DIP-8 (Dual Inline Package – Çift Sıralı Paket) yapıda ve 8 pine sahip bir entegre. Ek olarak içinde 2 adet zamanlayıcı bulunduran 556 veya dört adet zamanlayıcı bulunduran 558 kodlu entegreler de üretiliyor.

555’in Kısa Tarihi

Kitap yazmak için aldığı izinden sonra 1968’de Signetics şirketine geri dönen Hans Camenzind, tasarlaması istenen PLL çipi için bir osilatör geliştirmek zorunda kaldı. Bu osilatörün ürettiği frekansın sıcaklığa veya besleme gerilimine göre değişmemesi gerekiyordu.

1970 yılında ortaya çıkan finansal resesyon nedeniyle şirketten pek çok işçi çıkarıldı ve PLL’in gelişimi de durduruldu. Camenzind ise geliştirdiği zamanlayıcı tasarımını çok beğenmişti ve genel maksatlı bir tasarımla üretilmesi gerektiğini düşünüyordu.

Şirket yönetimi bu öneriyi reddetti ve mühendisler de böyle bir osilatöre ihtiyaç olmadığını, çünkü şirketin halihazırda ürettiği çiplerle osilatör yapılabildiğini savundular. Camenzind ise hayalindeki zamanlayıcıyı tek başına geliştirmek istediğini söyleyince pazarlama şefinden onay kapmayı başardı.

Hans Camenzind ve 555’in ilk prototip üretimleri

1971’in yaz aylarında ilk 555 tasarımı ortaya çıktı. Camenzind daha sonra çip içindeki sabit akım kaynağını dirençlerle oluşturulan gerilim bölücü ile değiştirerek daha da basitleştirmeyi başardı. Yeni tasarım gereken 9 pini 8’e düşürmüştü ve çip artık 14 pin yerine 8 pinlik paketlere sığabilir hale gelmişti.

1971 Kasım’ında ilk prototip üretimler tamamlandı ve çip NE555 adını aldı. 1972’de tam 12 şirket tarafından üretilmeye başlanan çip Signetics şirketini içinde bulunduğu mali darboğazdan kurtardı ve en iyi sattıkları ürünü haline geldi.

555 Adı Nereden Geliyor?

555 çipinin devre şeması

Pek çok kaynakta 555 isminin çip içinde gerilim bölücü olarak bulunan 3 adet 5 kΩ değerindeki dirençten geldiğini iddia eder. Böyle bir düşünce çipin iç yapısı düşünüldüğünde çok romantik, ancak gerçekler bu kadar eğlenceli değil.

Hans Camenzind ise bu ismin çipin geliştirilmesine onay veren pazarlama şefi Art Fury‘ye ait olduğunu ve bu isimle iyi bir satış yakalanabileceği düşüncesiyle verildiğini söylüyor.

Nereden Başlıyoruz?

555’i tanımaya en yaygın kullanımı olan astable multivibrator ile başlayacağız. Sıradaki bölümde görüşmek üzere!

Arduino’da iyi olmak için öncelikle elektronikte iyi olmak gerekir. Türkiye’nin en iyi temel elektronik eğitim seti ARDUINO ÖNCESİ TEMEL ELEKTRONİK EĞİTİM VE DENEY SETİ‘ni keşfedin. Gereksiz bilgilerden arındırılmış basit ve eğlenceli anlatımla ELEKTRONİK öğrenin ve Arduino’ya METE HOCA farkıyla güçlü başlayın!

ÖZGÜN ve KULLANIŞLI projeler yapabilmek için ARDUINO’yu doğru öğrenmek gerekir. Arduino’ya güçlü başlamanın en iyi yolu ARDUINO’YA GÜÇLÜ BAŞLANGIÇ EĞİTİM VE PROJE SETİ‘dir. Arduino Uno üzerine kurulu olan set ile bu müthiş geliştirme platformunu tüm detaylarıyla anlayacak, başka hiçbir yerde bulamayacağınız inceliklerini öğrenecek ve en sık kullanılan Arduino sensör ve modüllerine aşina olacaksınız.

Efsane Entegre 555 Dosyası Bölüm 2: Astable Multivibrator >>